Dijital Mülkiyet ve Non Fungible Token (NFT)

2020 yılında değeri 250 milyon dolara yükselen ve 2021 Mayıs ayı itibarı ile tamamlanmış satışları için harcanan miktar 34.530.649,86 dolar olan NFT (non-fungible token), benzersiz bir dijital öğeyi temsil edebilen ve bu nedenle birbirinin yerine geçemeyen, blok zinciri adı verilen dijital defterdeki bir veri birimidir. NFT'ler sanat, ses, video, video oyunlarındaki öğeler ve diğer yaratıcı çalışma biçimlerine benzer dijital dosyaları temsil edebilir. Bu dijital dosyaların kendileri sonsuz bir şekilde yeniden kopyalanabilirken, onları temsil eden NFT'ler ise temel blok zincirlerinde izlenir ve alıcılara sahiplik kanıtı sağlarlar. Bu kanıtlar uyarınca da dijital sanat eserlerini ve koleksiyon ürünlerini tescil edilebilir ve satılabilir varlıklar haline getirmektedir.

Bölünebilir olan Bitcoin ve Ether gibi kripto paraların aksine, NFT’ler benzersiz dijital varlıklardır. Bir örnekle açıklarsak, bir Bitcoin’i veya Ether parçalara bölerek alıp satılabilir ve aynı kripto para kendi biriminde takas edilebilirken özel bir dijital varlık olan NFT, bir benzeri olmadığı için başka bir token ile takas edilemiyor. NFT satın alan kişi eserin orijinaline sahip olmakta ve bunu belgelemek için de dijital jetonu kullanabilmektedir. Bu sayede tek ve benzeri bulunmayan orijinal eser sadece satın alan kişiye ait olacaktır.

NFT değerlerine örnek olarak Beeple takma adlı dijital sanatçının kolaj resimlerden oluşan eseri 69,3 milyon dolara, Twitter’ın kurucusu Jack Dorsey’e ait ilk Tweet açık artırmada 2,5 milyon doların üzerinde, Nijeryalı dijital sanatçı Osinachi’nin Microsoft Word kullanarak yaptığı Kobe Bryant portresi 28 bin dolara satılmıştır.

NFT’lerin değerlerini üreten kişi veya yatırımcısı belirliyor olsa da bir sanatçının yarattığı bir sanat eserini temsil etmek üzere bir NFT oluşturarak bunu satması, sanat eserinin kendisini sattığı anlamına gelmemektedir. Sadece eserini temsil eden NFT’yi sattığını belirtmektedir. Sanatçı, eser koruma şartlarını kapsadığı takdirde eserinin telif hakkına sahiptir ve eserinin daha fazla NFT’sini oluşturabilir.

NFT’leri değerli kılan özellikleri aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

1- Benzeri olmayan eşsiz bilgiler barındırmaları ve kolayca erişilebilir olmaları,

2- Sahte ürünlerin yapım ve çoğaltılmasının önüne geçerek dijital varlığın orijinalliği konusunda önceki sahibi ve üreticisine kadar tüm bilgilere sahip olunması,

3- Kendi aralarında değiştirilememesi,

4- Çoğaltılma ve parçalandırılma işlemlerinin yapılamaması,

5- Sanatçıların dünyanın her yerine eserlerini ulaştırarak dijital eserlerin üretiminin yaygınlaşmasını sağlaması ile aracı kurumların önüne geçerek alıcı ve üreticiyi daha kolay şekilde bir araya getirmeyi mümkün kılması,

6- Satın alınan eserin el değiştirmesi durumunda telif hakkı detayıyla sanatçının hakları korunarak sonraki el değiştirmelerde üreticinin de pay sahibi olması sağlanması,

7- Blok zincir üzerinde ve akıllı kontratlarla işlem gördükleri için silinme ya da değiştirilme gibi bir durumun söz konusu olmaması ve her ürünün orijinalliğinin şeffaf bir şekilde kontrol edilebilir olmasıdır.

Fuat
09-04-2024 06:02 gönderildi.

Fuat2@karip.net